OHSAS 18001 stopt! Dit verandert er voor jou

Stap jij ook over op ISO 45001?

Dinsdag 24 september 2019 | Leestijd: 4 minuten | Silvie van de Haterd

OHSAS 18001 is een veelgebruikt veiligheidsmanagementsysteem. De norm, die in 1999 wereldwijd is geïntroduceerd, houdt echter op te bestaan. De vervanger is inmiddels gelanceerd: ISO 45001. Organisaties die serieus bezig zijn met veiligheid, kunnen dus al overstappen. Maar wat zijn de gevolgen van deze overstap? En wat betekent de overstap voor jouw organisatie? Het is tijd om de veranderingen eens onder de loep te nemen.

OHSAS 18001 en veiligheid

OHSAS 18001 is de eerste wereldwijd geaccepteerde norm voor veiligheidsmanagement. Inmiddels is de norm 20 jaar oud en zijn er tal van lokale initiatieven die ook ’iets’ doen met veiligheid. Zo kennen we in Nederland het VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist voor Aannemers) certificaat, maar ook de VCU (Veiligheidschecklist voor Uitzend- en detacheringbureaus) én zijn er wereldwijd nog zo’n 30 andere systemen, normen en certificeringen. Nadeel van deze initiatieven is dat deze vaak enkel regionaal te gebruiken zijn. Zo gelden ze maar in één of enkele landen óf alleen voor een bepaalde branche.

De OHSAS 18001 is inmiddels dus wat verouderd en de roep om een nieuw, internationaal en uniform veiligheidsmanagementsysteem, wordt steeds groter. Er moet een systeem komen dat past bij de huidige tijd, mee gaat met de ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en bij voorkeur aansluiten bij andere managementsystemen.

De introductie van ISO 45001

De ISO 45001 is de opvolger van OHSAS 18001. In maart 2018 is deze compleet nieuwe en internationale norm geïntroduceerd. ISO 45001 is dus dé nieuwste norm voor Gezond en Veilig Werken (G&VW) en heet in Nederland voluit Managementsystemen voor gezond en veilig werken. Met deze norm wordt de term arbo vervangen door Gezond en Veilig Werken.

Met de introductie van ISO 45001 is er ook een einddatum voor de OHSAS 18001 gekomen. De OHSAS 18001 is nog tot maart 2021 te gebruiken, daarna is de certificering niet meer geldig. Gebruik je de OHSAS 18001 nog, dan heb je dus nog even de tijd om over te stappen. Maar overstappen naar ISO 45001 is niet van de ene op de andere dag geregeld. Het is dus goed om daar zo snel mogelijk mee te beginnen.

Het verschil tussen OHSAS 18001 en ISO 45001

Er zit bijna 20 jaar tussen de introductie van de OHSAS norm en de nieuwe ISO norm. Dat betekent dat er uiteraard het één en ander is veranderd om de nieuwe norm beter bij de huidige tijd aan te laten sluiten.

Allereerst is de nieuwe ISO norm opgebouwd, zoals alle andere ISO normeringen, middels HLS (oftewel High Level Structure). Dit betekent dat de structuur van alle ISO normeringen hetzelfde is, wat de combinatie van de verschillende normeringen binnen een organisatie makkelijker maakt.

Daarnaast is leiderschap binnen de ISO norm een belangrijke factor: leidinggevenden hebben een gedeelde verantwoordelijkheid in de zaken die geregeld moeten worden, zoals de eisen uit de norm implementeren. Het moet ook aantoonbaar zijn dat iedereen competent is om de taken en verantwoordelijkheden uit te voeren. Binnen OHSAS geldt hiervoor enkel een trainingsverplichting. De ISO gaat dus een stapje verder en verwacht bewijs van competentie.

Verder is de ISO 45001 een meer risico gestuurde manier van werken. Zo moeten de doelen voor veiligheid en gezondheid afgestemd worden op de specifieke gevaren, risico’s en kansen. Uitgangspunt daarbij is dat deze voor elke branche en elke organisatie verschillend zijn. Het doel is om risicobronnen zoveel mogelijk weg te nemen. Hoe je dit doet, hangt af van de risico’s én de situatie.

Tenslotte is er aandacht voor de organisatiecultuur binnen de nieuwe norm. Cultuur is iets waar we op het gebied van veiligheid steeds meer waarde aan toekennen. Dat komt omdat het nu eenmaal een onderdeel is van het ‘mens-zijn’ en ook veiligheid mensenwerk is.

Stapt de organisatie dus (binnenkort) over op de ISO 45001, dan zijn er naast het structurele raamwerk dat verandert, ook veranderingen in hóe je gezond en veilig werken binnen de organisatie moet implementeren. Het vereist een andere manier van denken, vastleggen én bijhouden, en dat is iets waar je tijd voor moet nemen. Overigens is zowel binnen OHSAS 18001 als ISO 450001 het bijhouden van veranderingen én het up-to-date houden van beleid, een belangrijk punt. Dit kun je bijvoorbeeld doen middels de PDCA-cyclus.

Veiligheidsmanagement van de toekomst

Met de nieuwe ISO 45001 certificering zorg je ervoor dat de organisatie qua veiligheid voorbereid is op de toekomst. Het is geen eenmalige exercitie. In de norm is onder andere opgenomen dat wijzigingen in wet- en regelgeving met betrekking tot veiligheid, worden bijgehouden en het beleid hierop wordt aangepast. Veiligheid staat nooit stil, het verandert continu en je kunt de veiligheid van de medewerkers alleen garanderen als je meegaat in die veranderingen. Daarom is het goed om alvast na te denken over het uitfaseren van OHSAS 18001, voordat het certificaat niet meer geldig is. Risicomanagement software kan jou helpen bij de invulling van veiligheid binnen de organisatie. Hoe software jou kan ondersteunen bij de overgang naar ISO 45001 en het up-to-date houden van de certificering, leggen onze experts je graag uit.